مقایسه پایتون و ++C؛ کدام بهتر است؟

وقتی صحبت از یادگیری برنامه‌نویسی به میان می‌آید، یکی از سوالات پرتکرار این است که پایتون یا ++C؟ بسیاری از افراد در ابتدای مسیر نمی‌دانند کدام زبان می‌تواند آن‌ها را سریع‌تر به اهدافشان برساند. برخی به دنبال ورود به دنیای هوش مصنوعی و تحلیل داده هستند و بعضی دیگر به دنبال بازی‌سازی یا توسعه سیستم‌های پیچیده. در چنین شرایطی، مقایسه دقیق میان پایتون و ++C اهمیت زیادی پیدا می‌کند.

زبان پایتون به خاطر سادگی، سرعت در یادگیری و کاربرد گسترده در حوزه‌هایی مانند تحلیل داده با پایتون، هوش مصنوعی و اتوماسیون شناخته می‌شود. در مقابل، زبان ++C با عملکرد بالا و کنترل کامل روی منابع سیستم، انتخاب اصلی برای توسعه بازی‌های حرفه‌ای، سیستم‌عامل‌ها و نرم‌افزارهای سطح پایین است.

در این مقاله قصد داریم یک بررسی جامع از تفاوت‌های پایتون و ++C ارائه دهیم. ابتدا به کاربردهای کلیدی هر زبان می‌پردازیم، سپس نقاط تمایز فنی مثل سهولت یادگیری، سرعت و اکوسیستم ابزارها را بررسی می‌کنیم. در ادامه، جنبه‌های اقتصادی و بازار کار را زیر ذره‌بین قرار داده و در نهایت یک راهنمای انتخاب برای شما آماده می‌کنیم تا راحت‌تر تصمیم بگیرید.

اگر شما هم در حال حاضر بین یادگیری پایتون یا ++C مردد هستید، این مقاله می‌تواند نقشه راه روشنی در اختیارتان قرار دهد.

جدول مقایسه پایتون و ++C

معیار مقایسه	پایتون	++C
سهولت یادگیری	بسیار ساده، مناسب برای مبتدیان، سینتکس شبیه زبان انسانی	یادگیری سخت‌تر، نیازمند درک مفاهیم پیچیده (اشاره‌گر، مدیریت حافظه)
سرعت و کارایی	کندتر (مفسری بودن)، مناسب پروژه‌هایی که سرعت حیاتی نیست	بسیار سریع (کامپایلری و نزدیک به سخت‌افزار)، مناسب پروژه‌های با کارایی بالا
کاربردها	هوش مصنوعی، تحلیل داده، توسعه وب، اتوماسیون، آموزش	سیستم‌عامل‌ها، بازی‌سازی AAA، نرم‌افزارهای مالی پرسرعت، سیستم‌های توکار
اکوسیستم و کتابخانه‌ها	کتابخانه‌های گسترده (NumPy، TensorFlow، Django، Flask)	STL و Boost (ابزارهای قدرتمند ولی محدودتر نسبت به پایتون)
محبوبیت جهانی	جزو ۳ زبان اول دنیا، محبوب در دانشگاه‌ها و استارتاپ‌ها	محبوب در صنایع خاص (بازی‌سازی، Embedded، نرم‌افزارهای سیستمی)
مدت زمان یادگیری	کوتاه، می‌توان در چند هفته پروژه‌های ساده انجام داد	طولانی‌تر، نیاز به تمرین و پروژه‌های پیچیده برای تسلط کامل
بازار کار	فرصت‌های متنوع در حوزه‌های مدرن (AI، Data Science، وب)	فرصت‌های تخصصی و محدودتر اما حیاتی در صنایع خاص
درآمد	بالا به دلیل گستردگی بازار کار و کاربرد در فناوری‌های نوین	بالا در صنایع خاص (مثلاً بازی‌سازی یا Embedded)، اما تعداد موقعیت کمتر
مناسب برای	تازه‌کارها، ورود سریع به بازار کار، پروژه‌های هوش مصنوعی و داده	علاقه‌مندان به سیستم‌های پیچیده، سخت‌افزار، بازی‌سازی حرفه‌ای

پایتون یا ++C؟ کدام برای برنامه‌نویسی مناسب‌تر است؟

انتخاب بین پایتون یا ++C همیشه یکی از چالش‌های اصلی برنامه‌نویسان، به‌ویژه افراد تازه‌کار بوده است. هر دو زبان سابقه طولانی و موفقی در صنعت نرم‌افزار دارند و هر کدام نقاط قوت خاص خود را ارائه می‌دهند. اما اینکه کدام برای شما مناسب‌تر است، بستگی به اهداف، حوزه کاری و حتی شخصیت شما در یادگیری دارد.

برای مثال، اگر شما به دنبال شروع سریع، نوشتن کدهای ساده و ورود به دنیای هوش مصنوعی و یادگیری ماشین هستید، پایتون می‌تواند گزینه‌ای بی‌رقیب باشد. اما اگر رویای شما ساخت بازی‌های سه‌بعدی با گرافیک سنگین یا توسعه سیستم‌های سطح پایین مثل هسته سیستم‌عامل است، یادگیری ++C اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.

بیایید با هم به‌صورت جزئی‌تر کاربردها و جایگاه این دو زبان را بررسی کنیم.

بررسی کاربردهای کلیدی پایتون و ++C

1. هوش مصنوعی و یادگیری ماشین:
   • پایتون به لطف کتابخانه‌های قدرتمندی مثل TensorFlow، PyTorch و scikit-learn به زبان شماره یک در دنیای AI تبدیل شده است. یادگیری سریع و اکوسیستم غنی آن باعث شده تقریباً همه پروژه‌های تحقیقاتی و صنعتی در این حوزه از پایتون استفاده کنند. اگر علاقه‌مند هستید مسیر خود را در این حوزه شروع کنید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله‌ی آموزش هوش مصنوعی از صفر را مطالعه کنید تا نقشه راه دقیقی از این دنیا در اختیار داشته باشید.
   • در مقابل، ++C به ندرت مستقیماً در این حوزه استفاده می‌شود، مگر در مواردی که نیاز به بهینه‌سازی شدید و سرعت پردازش بالا باشد (مثلاً توسعه موتورهای محاسباتی در پشت‌صحنه).
2. توسعه سیستم‌عامل‌ها و نرم‌افزارهای سیستمی:
   • اینجا قلمرو ++C است. بسیاری از بخش‌های سیستم‌عامل‌های معروف (مثل Windows و Linux) و حتی مرورگرها با ++C نوشته شده‌اند. دلیل آن دسترسی کامل به سخت‌افزار و مدیریت دقیق حافظه است.
   • پایتون در این سطح کاربرد چندانی ندارد، چون سرعت و کنترل پایین‌تری نسبت به ++C ارائه می‌دهد.
3. بازی‌سازی:
   • بیشتر موتورهای بازی‌سازی حرفه‌ای مثل Unreal Engine بر پایه ++C ساخته شده‌اند. دلیلش نیاز به حداکثر سرعت و بهینه‌سازی برای پردازنده و کارت گرافیک است.
   • پایتون البته در بازی‌های ساده دوبعدی یا پروژه‌های آموزشی (مثلاً با کتابخانه Pygame) استفاده می‌شود، اما به هیچ‌وجه در مقیاس AAA جایگزین ++C نیست.
4. توسعه وب و اتوماسیون:
   • پایتون با فریم‌ورک‌هایی مثل Django و Flask در توسعه وب بسیار محبوب است. همچنین برای اسکریپت‌نویسی و اتوماسیون وظایف روزمره انتخابی عالی است.
   • در مقابل، ++C برای توسعه وب به‌ندرت استفاده می‌شود، مگر در شرایطی خاص که نیاز به پردازش‌های سطح پایین و سرعت بالا وجود داشته باشد.

محبوبیت و جایگاه در صنعت نرم‌افزار

بر اساس آمارهای معتبر (مانند شاخص TIOBE و گزارش‌های Stack Overflow):

• پایتون در سال‌های اخیر به یکی از سه زبان پرکاربرد دنیا تبدیل شده و در بسیاری از گزارش‌ها حتی رتبه اول را دارد. دلیل این محبوبیت، سادگی یادگیری، اکوسیستم گسترده و نیاز بالای بازار به مهارت‌های مرتبط با آن است.
• ++C با وجود قدمت زیاد، همچنان جزو زبان‌های مهم باقی مانده است. اگرچه یادگیری آن سخت‌تر از پایتون است، اما در صنایعی مثل بازی‌سازی، سیستم‌های توکار (Embedded Systems) و نرم‌افزارهای مالی با کارایی بالا جایگاه خود را حفظ کرده است.

در یک نگاه کلی، می‌توان گفت:

• پایتون انتخابی عالی برای ورود سریع به برنامه‌نویسی، تحلیل داده و پروژه‌های هوش مصنوعی است.
• ++C گزینه‌ای بی‌رقیب برای کارهایی است که نیازمند قدرت پردازش، کنترل حافظه و عملکرد بهینه هستند.

به نقل از سایت geeksforgeeks:

«پایتون همچنین یک زبان پیشرو برای تجزیه و تحلیل داده‌ها و یادگیری ماشین است. اگرچه می‌توان از C++ برای اهداف یادگیری ماشین نیز استفاده کرد، اما گزینه خوبی نیست. از نظر سادگی، پایتون بسیار آسان‌تر استفاده می‌شود و در مورد چارچوب‌های هوش مصنوعی و یادگیری ماشین، سیستم پشتیبانی عالی دارد.»

اگر به دنبال شروع برنامه نویسی و کسب درآمد از آن هستید ولی در انتخاب مسیر درست نیاز به کمک دارید، همین حالا با شماره ۰۹۹۰۵۵۰۱۹۹۸   تماس بگیرید تا شما را در مسیر یادگیری و انتخاب بهترین زبان برنامه نویسی راهنمایی کنیم.

تفاوت‌های اساسی پایتون و ++C

اگرچه هر دو زبان پایتون و ++C قدرتمند هستند، اما از نظر فنی تفاوت‌های بنیادینی دارند که مسیر یادگیری و کاربردشان را کاملاً متفاوت می‌کند. در ادامه سه جنبه کلیدی را بررسی می‌کنیم.

سهولت یادگیری و خوانایی کد

یکی از مهم‌ترین تفاوت‌ها بین پایتون و ++C، میزان پیچیدگی در نوشتن و درک کد است.

• پایتون با شعار “خوانایی بالاتر از همه‌چیز” طراحی شده است. کدهای آن شباهت زیادی به زبان انسان دارند و همین باعث می‌شود حتی یک فرد تازه‌کار بتواند ظرف چند روز اولین برنامه‌های خود را بنویسد. برای مثال:

# چاپ اعداد از 1 تا 5 در پایتون

for i in range(1, 6):

    print(i)

در مقابل، ++C نیازمند تعریف دقیق نوع داده‌ها، مدیریت حافظه و استفاده از سینتکس پیچیده‌تر است. همان مثال بالا در ++C به شکل زیر خواهد بود:

#include <iostream>

using namespace std;




int main() {

    for (int i = 1; i <= 5; i++) {

        cout << i << endl;

    }

    return 0;

}

تفاوت مشخص است: کد پایتون ساده‌تر و کوتاه‌تر است، در حالی که ++C به نوشتن خطوط بیشتری نیاز دارد. به همین دلیل، مدت زمان یادگیری پایتون بسیار کوتاه‌تر از ++C است.

عملکرد و سرعت اجرا

• ++C به‌دلیل ماهیت کامپایلری و نزدیکی به سخت‌افزار، سرعتی بسیار بالا ارائه می‌دهد. در پروژه‌هایی که کارایی و سرعت پردازش اهمیت حیاتی دارد (مانند بازی‌های سه‌بعدی یا موتورهای مالی)، هیچ زبانی جایگزین ++C نمی‌شود.
• در مقابل، پایتون زبانی مفسری است و همین موضوع باعث می‌شود سرعت آن نسبت به ++C کمتر باشد. هرچند ابزارهایی مثل PyPy یا Cython تا حدی این مشکل را کاهش داده‌اند، اما همچنان نمی‌توانند به کارایی ++C برسند.

در واقع اگر پروژه شما نیازمند اجرای میلیون‌ها عملیات در ثانیه باشد، ++C برنده مطلق است. ولی در بسیاری از پروژه‌های تجاری که سرعت در حد میلی‌ثانیه حیاتی نیست، پایتون انتخابی معقول‌تر و سریع‌تر در پیاده‌سازی خواهد بود.

اکوسیستم و ابزارها

یکی دیگر از نقاط تفاوت مهم بین پایتون و ++C، مجموعه کتابخانه‌ها و ابزارهای جانبی است:

• پایتون با جامعه کاربری بزرگ و پرانرژی، کتابخانه‌های بی‌شماری برای کاربردهای مختلف دارد. از NumPy و Pandas برای تحلیل داده گرفته تا Django و Flask برای توسعه وب و حتی کتابخانه‌های پیشرفته هوش مصنوعی. این اکوسیستم باعث شده پایتون در بسیاری از زمینه‌ها زبان اول انتخابی باشد.
• در مقابل، ++C هم ابزارهای قدرتمندی دارد، مثل STL (Standard Template Library) برای کار با داده‌ها یا Boost که یک مجموعه غنی از کتابخانه‌هاست. اما سرعت رشد و گستردگی کتابخانه‌های آن به اندازه پایتون نیست، چون معمولاً پروژه‌های ++C به تخصص بیشتری نیاز دارند و برای پروژه‌های خاص استفاده می‌شوند.

به بیان ساده:

• اگر سرعت توسعه و وجود ابزار آماده برایتان مهم است، پایتون برتری دارد.
• اگر کنترل دقیق روی منابع سیستم و کارایی حداکثری اولویت شماست، ++C مناسب‌تر خواهد بود.

جنبه‌های اقتصادی و شغلی پایتون و سی‌پلاس‌پلاس

یکی از اصلی‌ترین معیارها برای انتخاب بین پایتون یا ++C، چشم‌انداز شغلی و میزان درآمد است. بسیاری از افراد می‌خواهند بدانند کدام زبان فرصت‌های شغلی بیشتری دارد و کدام می‌تواند امنیت شغلی و درآمد بالاتری برای آن‌ها فراهم کند.

بازار کار و تقاضای صنعت

1. بازار کار پایتون

پایتون به دلیل سادگی و کاربرد گسترده در حوزه‌های متنوع، در سال‌های اخیر به یکی از پرتقاضاترین زبان‌های برنامه‌نویسی تبدیل شده است.

 مهم‌ترین حوزه‌های شغلی پایتون عبارتند از:

• تحلیل داده با پایتون در شرکت‌های بزرگ و استارتاپ‌ها
• توسعه هوش مصنوعی و یادگیری ماشین
• توسعه وب با فریم‌ورک‌های محبوبی مثل Django و Flask
• اتوماسیون، اسکریپت‌نویسی و DevOps

این تنوع باعث شده تقریباً در هر صنعتی جایگاهی برای پایتون وجود داشته باشد، از بانکداری گرفته تا تجارت الکترونیک و حتی آموزش.

1. بازار کار ++C
   • اگرچه بازار کار ++C به گستردگی پایتون نیست، اما همچنان در حوزه‌هایی خاص و حیاتی جایگاه بسیار قدرتمندی دارد.
   • صنایع کلیدی برای برنامه‌نویسان ++C عبارتند از:
     • بازی‌سازی حرفه‌ای (موتورهای بازی مثل Unreal Engine)
     • توسعه نرم‌افزارهای مالی با کارایی بالا (High Frequency Trading)
     • سیستم‌های توکار (Embedded Systems) مثل سخت‌افزارهای صنعتی و خودروسازی
     • توسعه سیستم‌عامل‌ها و مرورگرهای سطح پایین

به همین دلیل، اگرچه ممکن است فرصت‌های شغلی پایتون از نظر تعداد بیشتر باشند، اما شغل‌های مرتبط با ++C معمولاً پایدارتر و تخصصی‌تر هستند.

درآمد برنامه‌نویسان پایتون و ++C

درآمد یکی دیگر از فاکتورهای تعیین‌کننده در انتخاب زبان است.

• طبق گزارش‌های جهانی:
  • برنامه‌نویسان پایتون به دلیل حضور در حوزه‌های پرطرفداری مثل هوش مصنوعی و تحلیل داده، معمولاً درآمد بالایی دارند. میانگین درآمد آن‌ها در بسیاری از کشورها از سایر زبان‌ها بیشتر گزارش شده است.
  • برنامه‌نویسان ++C هم در صنایع خاص مثل بازی‌سازی و سیستم‌های توکار، درآمد بسیار خوبی کسب می‌کنند. اما تفاوت اینجاست که تعداد موقعیت‌های شغلی پایتون بیشتر است و همین احتمال استخدام را افزایش می‌دهد.
• در ایران هم:
  • پایتون به‌ویژه در استارتاپ‌ها و شرکت‌های فناوری، تقاضای زیادی دارد و فرصت‌های شغلی رو به رشد هستند.
  • ++C بیشتر در شرکت‌های صنعتی، خودروسازی و پروژه‌های خاص به کار می‌رود.

به طور خلاصه:

• اگر به دنبال فرصت‌های شغلی متنوع و سریع‌الوصول هستید، پایتون انتخاب بهتری است.
• اگر می‌خواهید در حوزه‌ای تخصصی با درآمد بالا فعالیت کنید و مشکلی با سختی یادگیری ندارید، ++C گزینه‌ای ارزشمند است.

راهنمای نهایی انتخاب (کدام را یاد بگیرم؟)

واقعیت این است که هیچ پاسخ مطلقی برای این سؤال وجود ندارد. انتخاب شما باید بر اساس اهداف شخصی، حوزه کاری مدنظر و مسیر شغلی آینده انجام شود. در ادامه چند سناریوی متداول را مرور می‌کنیم:

اگر تازه‌کار هستید و می‌خواهید سریع وارد بازار کار شوید

• پایتون بهترین انتخاب است.
  • یادگیری آن ساده‌تر است و می‌توانید در مدت کوتاهی پروژه‌های عملی انجام دهید.
  • فرصت‌های شغلی بیشتری در حوزه‌های مختلف مثل توسعه وب، تحلیل داده و هوش مصنوعی وجود دارد.
  • با یادگیری پایتون می‌توانید بعدها به راحتی به زبان‌های دیگر هم مهاجرت کنید.

اگر به کارایی بالا و برنامه‌نویسی سطح پایین علاقه دارید

• ++C انتخاب مناسب‌تری است.
  • این زبان برای افرادی که عاشق چالش‌های فنی و حل مسائل پیچیده هستند، بسیار جذاب است.
  • اگر قصد فعالیت در حوزه‌هایی مثل بازی‌سازی، سیستم‌عامل‌ها، رباتیک یا سخت‌افزارهای توکار را دارید، یادگیری ++C ضروری خواهد بود.

اگر به مهاجرت فکر می‌کنید

• بازار جهانی به‌ویژه برای پایتون بسیار داغ است. بسیاری از افراد به‌دنبال یادگیری آن هستند تا موقعیت‌های شغلی بین‌المللی پیدا کنند. پیشنهاد می‌کنم مقاله بهترین زبان برنامه نویسی برای مهاجرت را بخوانید تا دید واضح‌تری پیدا کنید.

اگر به هوش مصنوعی و داده علاقه‌مندید

• بدون شک پایتون انتخاب شماره یک شماست.
  • تقریباً تمام کتابخانه‌ها و ابزارهای مدرن هوش مصنوعی با پایتون توسعه داده شده‌اند.
  • می‌توانید مسیر یادگیری را با منابعی مثل آموزش هوش مصنوعی از صفر آغاز کنید و خیلی سریع وارد پروژه‌های واقعی شوید.

اگر بین پایتون و سایر زبان‌ها مردد هستید

• شاید سؤال شما فقط پایتون یا ++C نباشد. بعضی‌ها بین پایتون یا C# هم دچار تردید می‌شوند. در این حالت بهتر است ابتدا هدف خود را مشخص کنید و بعد مقاله پایتون یا C# را مطالعه کنید.

 

در نهایت، هیچ‌کس مانع شما نیست که هر دو زبان را یاد بگیرید. بسیاری از برنامه‌نویسان حرفه‌ای ابتدا با پایتون وارد بازار کار می‌شوند و سپس برای کارهای پیچیده‌تر و عمیق‌تر به سراغ ++C می‌روند.

جمع‌بندی

انتخاب بین پایتون یا ++C یکی از پرسش‌های اساسی برای هر فردی است که قصد ورود یا پیشرفت در دنیای برنامه‌نویسی را دارد. همان‌طور که دیدیم، هر یک از این زبان‌ها مزایا و محدودیت‌های خاص خود را دارند:

• پایتون با سادگی، سرعت یادگیری بالا و کتابخانه‌های متنوع، بهترین انتخاب برای کسانی است که می‌خواهند سریع وارد دنیای هوش مصنوعی، تحلیل داده و توسعه وب شوند. محبوبیت جهانی و فرصت‌های شغلی گسترده آن نیز تضمین می‌کند که یادگیری پایتون سرمایه‌گذاری مطمئنی باشد.
• در مقابل، ++C زبانی قدرتمند و سریع است که برای پروژه‌های سیستمی، بازی‌سازی حرفه‌ای و نرم‌افزارهای نیازمند بهینه‌سازی بالا کاربرد دارد. یادگیری آن سخت‌تر است اما اگر به حوزه‌های خاص و تخصصی علاقه‌مند باشید، ارزش تلاش را دارد و می‌تواند آینده شغلی پایداری برایتان بسازد.

به طور خلاصه:

• اگر هدف شما شروع سریع، ورود به بازار کار و فعالیت در حوزه‌های مدرن فناوری است → پایتون انتخاب بهتر است.
• اگر هدف شما تسلط بر سیستم‌های پیچیده، کارایی بالا و ورود به صنایع خاص است → ++C انتخاب مناسب‌تر است.

در نهایت، هیچ مانعی وجود ندارد که در مسیر پیشرفت، هر دو زبان را یاد بگیرید. ترکیب مهارت در پایتون و ++C شما را به یک توسعه‌دهنده قدرتمند و همه‌فن‌حریف تبدیل خواهد کرد.

اگر به دنبال شروع برنامه نویسی و کسب درآمد از آن هستید ولی در انتخاب مسیر درست نیاز به کمک دارید، همین حالا با شماره ۰۹۹۰۵۵۰۱۹۹۸   تماس بگیرید تا شما را در مسیر یادگیری و انتخاب بهترین زبان برنامه نویسی راهنمایی کنیم.

سوالات متداول

1. آیا پایتون می‌تواند جای ++C را بگیرد؟

خیر. اگرچه پایتون در بسیاری از حوزه‌ها مثل هوش مصنوعی، تحلیل داده و توسعه وب جایگاه پررنگی دارد، اما ++C همچنان در بخش‌هایی مثل بازی‌سازی، سیستم‌های توکار و نرم‌افزارهای سطح پایین غیرقابل جایگزین است. در واقع هر زبان قلمرو خودش را دارد.

2. کدام زبان سریع‌تر است: پایتون یا ++C؟

از نظر سرعت اجرا، ++C برنده مطلق است چون کامپایلری و نزدیک به سخت‌افزار است. پایتون به دلیل مفسری بودن، کندتر عمل می‌کند اما توسعه سریع‌تر و راحت‌تری دارد. انتخاب بین آن‌ها به این بستگی دارد که آیا سرعت اجرا برای پروژه شما حیاتی است یا خیر.

3. یادگیری کدام آسان‌تر است: پایتون یا ++C؟

بدون شک پایتون بسیار ساده‌تر است. سینتکس آن شبیه زبان انسانی است و افراد تازه‌کار می‌توانند ظرف چند هفته اولین پروژه‌هایشان را اجرا کنند. یادگیری ++C نیازمند درک مفاهیم پیچیده‌تری مثل مدیریت حافظه، اشاره‌گرها و ساختارهای داده است.

4. درآمد برنامه‌نویسان پایتون بیشتر است یا ++C؟

هر دو زبان درآمد بالایی دارند اما در بازار جهانی و ایران، پایتون به دلیل کاربرد گسترده در حوزه‌های مدرن مثل هوش مصنوعی و تحلیل داده، فرصت‌های شغلی بیشتری دارد. در مقابل، ++C بیشتر در صنایع خاص با درآمد بالا استفاده می‌شود.

5. آیا بهتر است هر دو زبان را یاد بگیرم؟

اگر زمان و علاقه کافی دارید، یادگیری هر دو زبان می‌تواند بسیار مفید باشد. بسیاری از برنامه‌نویسان ابتدا با پایتون شروع می‌کنند و بعد برای کارهای سطح پایین یا بهینه‌سازی، سراغ ++C می‌روند. این ترکیب می‌تواند شما را به یک توسعه‌دهنده قدرتمند و همه‌فن‌حریف تبدیل کند.