تفاوت برنامه نویسی و کدنویسی چیست و چطور به هم کمک می‌کنند؟

بفرست برای دوستت

من اوایل فکر می کردم که برنامه نویسی، همان کُدنویسی است و مدتی طول کشید تا متوجه تفاوت های برنامه نویسی و کدنویسی شوم و بفهمم که واقعاْ معنی دو اصطلاح برنامه نویسی (programming) و کدنویسی (coding) چیست و هر یک از این دو حوزه، شامل چه مواردی می شوند. مطمئنم برای بسیاری از افرادی که به تازگی وارد حوزه تکنولوژی می شوند، این مساله گیج کننده است.

صابر کلاگر در ویدیوی زیر، در مورد مهارت های نرم مورد نیاز برای برنامه نویس ها صحبت می کند. این ویدیو را حتما ببینید:

در این مطلب، اساسی ترین تفاوت های کدنویسی و برنامه نویسی را برای شما شرح می دهم و به شما می گویم که چطور این دو موضوع با هم همکاری می کنند تا اپ ها و سایت ها توسعه پیدا کنند.

تفاوت‌های برنامه‌نویسی و کد نویسی را باید از سطح ساختاری بررسی نمود.
مهم‌ترین تفاوت برنامه‌نویسی و کد نویسی به نحوه فعالیت کاربران در آنها اشاره دارد.
کدنویسی نسخه کوچک و محدودتر برنامه‌نویسی می‌باشد.

پس بیایید با هم ابتدا معنی این دو اصطلاح را بررسی کنیم و ببینیم که حرفه ای ها، چطور از این کلمات استفاده می کنند.

ویژگی	برنامه‌نویسی	کدنویسی
هدف	حل مشکلات پیچیده و ایجاد برنامه	نوشتن یک عملیات خاص
مهارت‌ها	تحلیل و طراحی، مدیریت پروژه، مهارت‌های ارتباطی	تسلط روی زبان‌های برنامه‌نویسی، دانش الگوریتم
تمرکز	ساختار کلی پروژه	پیاده سازی جزئیات

کدنویسی یا coding چیست؟

احتمالا با دوره های آموزشی، کلاس های فشرده و مقالاتی روبرو شده اید که همه در مورد کدنویسی صحبت می کنند. اما دلیل این همه تاکید روی این اصطلاح چیست؟

دلیل این مساله این است که خودِ عمل کدنویسی، کاری است که باعث می شود ما بتوانیم همه کارهای جذابی را که هر روز انجام می دهیم، عملی کنیم. به ما اجازه می دهد از اپ های موبایل استفاده کنیم، با نرم افزارها و سیستم های عامل مختلف کار کنیم و حتی بازی های مورد علاقه ی خود را انجام دهیم یا به وبسایت های مختلف سر بزنیم، مثل همین وبسایت دیتایاد که الان در آن حضور دارید. همه ی این ها، با استفاده از کدنویسی ممکن شده است.

پس… معنای کدنویسی به زبان ساده چیست؟

می توان کدنویسی را به این شکل تعریف کرد: عملِ ترجمه کردن دستورالعمل ها برای کامپیوتر، از زبان انسانی به یک زبان دیگر که ماشین بتواند آن را درک کند. این کدها به کامپیوتر می گویند که چطور رفتار کند و چه کارهایی را انجام دهد.

اگر می خواهید کدنویس شوید، باید درکی ابتدایی در مورد زبان(های) برنامه نویسی داشته باشید. منظور از زبان های برنامه نویسی، مواردی مثل پایتون، جاوا، Go (گو)، PHP یا جاوا اسکریپت (JavaScript) است.

برنامه نویسی یا Programming چیست؟

احتمالا شنیده اید که برخی از افراد می گویند «من برنامه نویس هستم». برخی از افراد که خود را برنامه نویس می نامند، درک درستی از آن دارند، اما برخی دیگر واقعا معنای آن را نمی دانند! اگر نمی دانید که معنای برنامه نویسی واقعا چیست، بیایید اینجا کمی دقیق تر آن را بررسی کنیم و ببینیم که واقعا منظور از برنامه نویسی چیست؟

برنامه نویسی، فرآیندِ خلق دستورالعمل هایی است که به کامپیوتر می گوید که چطور باید دستور خاصی را که به آن داده می شود، انجام دهد. شما این کار را با استفاده از زبان های برنامه نویسی انجام می دهید.

مثلا برای درک بهتر برنامه نویسی، ریموت کنترل تلویزیون خود را در نظر بگیرید. ریموت کنترل تلویزیون، منتظر شماست که با فشردن دکمه های مختلف آن، دستوراتی به آن بدهید، که این کار به تلویزیون می گوید که کاری خاص را انجام دهد (همچون عوض کردن کانال، افزایش ولوم یا حجم صدا و مواردی از این دست). برنامه نویس ها نیز به روشی مشابه، به یک کامپیوتر دستور می دهند که کارهایی مختلف را انجام دهد.

با استفاده از برنامه نویسی، شما می توانید تقریبا هر کاری انجام دهید. مثلا می تونید ربات هایی را برنامه نویسی کنید که در کارهای خانه به شما کمک کنند یا حتی اتومبیل های خودران همچون تسلا (Tesla) را برنامه نویسی کنید.

برای اینکه یک برنامه نویس بتواند برنامه ای (program) را توسعه دهد که ایده ی موردنظرش را پیاده سازی می کند، لازم است که گام های زیر را بردارد:

✅ برنامه ریزیِ ساختار اپ (با کمک ابزارهایی همچون Trello)

✅ طراحی اپ (با استفاده از ابزارهایی همچون Figma و Adobexd)

✅ توسعه دادن اپ (با استفاده از زبان برنامه نویسی دلخواه)

✅ آزمایش و تست کردنِ قابلیت های اپ

✅ به کاراندازی اپ یا همان deploy کردن (انتشار روی سرویس های رایگان یا هاستینگ پولی)

✅ نگهداری و بروزرسانی، بعد از کامل شدن اپ

همانطور که می بینید، برنامه نویسی فقط شامل بخشِ نوشتن کد نمی شود، بلکه شامل مواردی همچون ساختمان داده ها و الگوریتم ها نیز می شود و در مجموع، به معنای سر و کار داشتن با چشم انداز کلیِ خلق و توسعه دادن سیستم های پیچیده است.

نقشه راه علم داده: راهنمای 6 مرحله‌ای برای موفقیت

تفاوت بین کدنویسی و برنامه نویسی

تفاوت های بین این دو را در در چهار دسته بندی اصلی بررسی می کنیم تا مفاهیم را جزئی تر بررسی کنیم و بهتر متوجه این تفاوت ها شویم.

1- تعریف اصطلاحات فنی

✅ کدنویسی (coding) یعنی نوشتن کُد در زبانی که هم برای ماشین ها و هم برای انسان ها قابل فهم باشد. هدف اصلی کدنویسی، فراهم آوردن ارتباطات بین انسان ها و کامپیوترهاست.

✅ برنامه نویسی (programming) یعنی ایجاد یک چشم انداز کلی و ساختاری برای کدِ برنامه که از استانداردهایی خاص پیروی کند تا قبل از آنکه کد واقعا نوشته شود و کاری را که لازم است انجام دهد، محقق کند.

2- ابزاری که از آن ها استفاده می کنید

در زمان کدنویسی، یکی از مهم ترین ابزاری که استفاده می کنید، ویرایشگر متنی یا تکست ادیتور است (همچون Notepad یا چیزی پیچیده تر و با قابلیت های بیشتر همچون Visual Studio Code یا Sublime یا Atom یا Vim). اما در زمان برنامه نویسی، به ابزار بیشتری نیاز دارید.

به عنوان یک برنامه نویس، شما کارهای زیادی انجام می دهید، همچون بررسی و مرور اسناد، برنامه ریزی های بسیار، فکر کردن در مورد طرح و طراحی و مواردی از این دست.

برای انجام این کارها، می توانید از ابزارهایی همچون ادیتورها یا ویرایشگرهای پیشرفته تر کد، ابزارهای تحلیل، دیباگِرها (debuggers)، فریم ورک های مُدل سازی، اَسِمبلرها (assemblers)، الگوریتم های مدل سازی و غیره استفاده کنید.

به عنوان یک برنامه نویس، لازم است که شما دارای تجربه بسیاری در استفاده از این ابزارها باشید و آشنایی بیشتری با فرآیندهایی داشته باشید که توسعه دهندگان برای ساخت اپ ها و دیگر محصولات، از آن ها استفاده می کنند.

3- سطح دانش شما

به عنوان یک کدنویس، داشتن دانشی ابتدایی در مورد یک زبان برنامه نویسی و سینتکس آن (قواعد نوشتاری) نقطه شروع خوبی است. اگر کدنویسی در یک زبان را یاد بگیرید، یادگیری دیگر زبان ها ساده تر می شود. تکرار می کنم، هدف اصلی شما نوشتن همان کُدی است که به ماشین می گوید باید چه کاری را انجام دهد.

در سمت دیگر، برنامه نویسان از همان ابتدای کار، به دانش بیشتری نیاز دارند. شما باید بدانید که چطور الگوریتم بسازید و چطور روی آن ها کار کنید، باید بدانید که چطور وبسایت طراح کنید، چطور کد خود را دیباگ (debug) و تست کنید، چطور پروژه ها را مدیریت کنید و همچنین باید بدانید که چطور از زبان های برنامه نویسی استفاده کنید.

وقتی که در حال توسعه ی سیستم های پیچیده هستید، مواردی همچون قدرت حل مساله، تفکر انتقادی و مهارت های تحلیلی، ضروری و حیاتی هستند.

4- محصول نهایی

به عنوان یک کدنویس، نتیجه یا حاصل مورد انتظار از کار شما، معمولا یک کد و راه حل ساده است که بعد از کامپایل کردن، به شکل موفقیت آمیز، خروجی مورد نظر شما را ارائه دهد.

اما در سمت دیگر، نتیجه ی کار یک برنامه نویس، ارائه ی یک اپلیکیشن کامل و قابل استفاده یا بخشی از یک نرم افزار است که مردم و کاربران حاضر در بازار، بتوانند از آن استفاده کنند. یک وظیفه دیگر برنامه نویسان، حفظ، نگهداری و بروزرسانی محصولی است که ساخته اند تا اطمینان حاصل شود که بدون هیچ باگ و ایرادی، به خوبی کار می کند.

چطور کدنویسی و برنامه نویسی به یکدیگر کمک می کنند؟

تا اینجای مطلب، امیدوارم تفاوت بین کدنویسی و برنامه نویسی را متوجه شده باشید و بدانید که هر یک، با چه مسائلی سر و کار دارد. حال بیایید با هم ببینیم که این دو چطور می توانند (و باید) همراه و یار یکدیگر شوند تا بتوان به نتایجی قابل توجه رسید.

برای اینکه بهتر این مساله را متوجه شویم، بیایید یک مثال واقعی بزنیم از حالتی که در آن لازم است که کدنویسی و برنامه نویسی در ارتباطی نزدیک با هم کار کنند تا یک اپ کارآمد و کامل ایجاد شود.

تصور کنید که از شما خواسته شده که اپی بسازید که کمک می کند که روتین روزانه ی خود را زیر نظر بگیرید یا بر هزینه های روزانه ی شما نظارت می کند. با استفاده از مفاهیم کدنویسی و برنامه نویسی که اشاره کردیم، شما به شکل زیر، این کار را محقق خواهید کرد.

شما نیاز به یک برنامه نویس دارید که بتواند این کارها را انجام دهد:

ساختارِ اپ را برنامه ریزی کند (با کمک ابزاری همچون Trello).
قابلیت های اصلی اپ را یادداشت و مکتوب کند، یعنی قابلیت هایی که انتظار می رود کاربران برای آن ها از اپ استفاده کنند.
اپ را طراحی کند (با استفاده از ابزارهایی همچون Figma و Adobexd).

یادگیری پایتون چقدر زمان میبرد؟

بعد از انجام این مراحل، حالا نوبت کدنویس است. کدنویس، ایده هایی که برنامه نویس خلق کرده را به شکلی تبدیل می کند که توسط ماشین قابل خواندن باشد، یعنی کدهایی را می نویسد که نحوه انجام وظایف مورد نظر را شرح دهد. بعد از طی شدن فرآیند جادوییِ کدنویسی، برنامه نویس دوباره وارد میدان می شود.

این بار برنامه نویس، کدهای نوشته شده را ارزیابی می کند و خطاهای احتمالی را بررسی می کند، آزمایش و تست انجام می دهد و بررسی می کند تا مطمئن شود که همه چیز به درستی کار می کند و کد نوشته شده، نتایج مورد انتظار را ارائه می دهد. اگر تمام این موارد درست و خوب پیش برود، حالا این اپلیکیشن آماده ی به کاراندازی (انتشار) و نگهداری است، که این مراحل همچنان توسط برنامه نویس انجام خواهد شد.

در این مثال ساده متوجه شدیم که چطور برای دستیابی به بهره وری و کارآمدی، این دو مهارت در کنار هم مورد استفاده قرار می گیرند.

یک نکته ی نهایی هم اشاره کنیم: «کدنویس» و «برنامه نویس» همیشه دو فرد مجزا نیستند. ممکن است در برخی پروژه ها، یک نفر تمام وظایف کدنویس و برنامه نویس را به تنهایی انجام دهد.

نکات مهمی که باید بدانید

بهترین روش یادگیری کدنویسی و برنامه نویسی چیست؟

حال که فرق برنامه نویسی با کد نویسی را به صورت دقیق مورد بررسی قرار دادیم، بیایید به سراغ بهترین روش یادگیری هر کدام از این موارد برویم. به صورت کلی، ابزارها و پلتفرم‌های متنوعی را می‌توان برای فراگیری نحوه ایجاد کد به کار گرفت. اگر شما هم به فعالیت در این حوزه علاقه مند هستید، باید به سراغ ابزارهای مطرح و شناخته شده‌ای همچون دوره‌های آموزشی آنلاین و کتاب‌های موجود در این زمینه بروید.

محبوب‌ترین زبان‌های کد نویسی

هنگام انتخاب زبان کدنویسی، گزینه‌های زیادی جلوی پای شما قرار دارد. طراحی الگوریتم در همه زبان‌ها کار راحتی نبوده و در برخی از مواقع چالش‌های گسترده‌ای را سر راهتان می‌گذارد. از همین رو، قبل از اقدام برای انتخاب شما باید تحقیقات مناسبی انجام دهید.

به نقل از وب سایت MakeBlock:

«برای تبدیل شدن به یک کد نویس، شما باید دانش کلی در مورد زبان های برنامه نویسی همچون پایتون، جاوا، گو، پی اچ پی و جاوا اسکریپت داشته باشید.»

پایتون

خیلی از افراد به فرق برنامه نویسی با کد نویسی در محیط پایتون توجه زیادی ندارند. پایتون یک زبان ساده است که خوانایی بالایی دارد. این ابزار را هم افراد مبتدی و هم افراد حرفه‌ای می‌توانند مورد استفاده قرار دهند. به خاطر داشته باشید که این زبان برنامه‌نویسی بیشتر در محیط‌های خاصی همچون توسعه هوش مصنوعی، وب و اتوماسیون به کار می‌رود. با استفاده از این ابزار، شما می‌توانید خود را برای یک بازار کار پر سود و فوق العاده آماده کنید.

جاوا اسکریپت

جاوا اسکریپت از جمله دیگر زبان‌هایی است که هنگام بررسی فرق برنامه نویسی با کد نویسی مطرح می‌شود. جاوا اسکریپت را می‌توان برای توسعه صفحات وب پویا مورد استفاده قرار داد. این زبان کد نویسی هم در پروژه‌های زیادی مورد استفاده قرار می‌گیرد و هم توسعه دهندگان زیادی دارد. ایجاد فریمورک‌های جدید بر اساس آن توانسته محبوبیتش را چند برابر کند. علاقه مندان به ورود به دنیای وب و فعالیت در حوزه‌هایی همچون توسعه فرانت اند، الزاما باید نسبت به استفاده از زبان‌های خاصی همچون جاوا اسکریپت اقدام نمایند.

سی پلاس پلاس

سی پلاس پلاس یکی از سخت‌ترین زبان‌های کد نویسی موجود در دنیا است که به کار گیری آن می‌تواند چالش برانگیز باشد. در نگاه اول، این زبان پیچیدگی زیادی ندارد ولی زمانی که شما مباحثی همچون مدیریت حافظه را با استفاده از آن شروع کنید، با چالش‌های گسترده‌ای مواجه خواهید شد. لازم به ذکر است که این زبان برنامه‌نویسی به زبان‌های سطح پایین نزدیک بوده و همین مسئله هم باعث شده تا کاربران برای استفاده از آن با کمی چالش مواجه شوند. برای کسب مهارت در دنیای سی پلاس پلاس شما هم باید در دوره‌های تخصصی شرکت کنید و هم تمرین زیادی داشته باشید.

نام زبان	مزایا	معایب	کاربردها
پایتون	سادگی، راحتی	سرعت، کاربردها	توسعه هوش مصنوعی و وب اپلیکیشن
جاوا اسکریپت	توسعه یافتن، سرعت	کاربردهای محدود، پیچیدگی	توسعه فرانت اند و بک اند
سی پلاس پلاس	سرعت بالا، مدیریت عالی، ساختار یافته بودن	پیچیدگی زیاد، احتمال خطای بالای	پروژه‌های نرم افزار، مدیریت و امنیت

کدنویسی تمیز چیست؟چرا باید کدنویسی تمیز یاد بگیریم

البته که نمی‌توان فرق برنامه نویسی با کد نویسی را بررسی نمود و به کدنویسی تمیز اشاره‌ای نکرد. کدنویسی تمیز، پروسه‌ای مهم به حساب می‌آید که می‌تواند روی روند ایجاد یک کد تاثیر گذار باشد. این پروسه نه تنها عملکرد کدهای نگارش شده شما را بهینه می‌کند، بلکه باعث می‌شود تا سایر توسعه دهندگان هم خیلی راحت کد شما را متوجه شوند. به خاطر داشته باشید که کدنویسی تمیز پیچیدگی‌های غیر ضروری را به صورت کامل حذف نموده و همین مسئله هم باعث شده تا کاربران به استفاده از آن علاقه زیادی نشان دهند. در این روش کدنویسی شما باید یک سری اصول ویژه و کلیدی را رعایت نمایید.

مهمترین تفاوت های هوش مصنوعی و یادگیری ماشین و یادگیری عمیق

ویژگی‌های کدنویسی تمیز

کدنویسی تمیز یک سری ویژگی‌های کلیدی را در خود جای داده است. لیست زیر، چند مورد از این ویژگی‌های کلیدی را به همراه دارد.

استفاده از توابع: به جای نگارش یک کد تکراری، شما باید از توابع استفاده نمایید.
سازماندهی: شما باید به گونه‌ای کد خود را سازماندهی کنید تا مباحث شی گرایی در آن مشخص باشند.
مدیریت استثنا: شما باید به درستی استثناها در محیط کد را مدیریت نمایید تا با خطا مواجه نشوید.
ایجاد کامنت: اگر شما در کد خود کامنت‌های کافی نگذارید، در این زمینه با چالش‌های گسترده‌ای مواجه خواهید شد.

البته، به خاطر داشته باشید که اکثر توسعه دهندگان و برنامه نویسان، به این مباحث توجه زیادی ندارند. اگر مباحثی همچون تفاوت یادگیری ماشین و یادگیری عمیق یا مهم ترین کاربرد های پایتون برای شما هم جذاب هستند، می‌توانید سایر مقالات موجود در سایت ما را مطالعه کنید.

چه زمانی از کد نویسی و چه زمانی از برنامه نویسی استفاده می‌شود

اگر بخواهیم فرق برنامه نویسی با کد نویسی را به یک جمع بندی برسانیم، باید بگوییم که کدنویسی یک قسمت مهم از برنامه نویسی به حساب می‌آید. زمانی که شما دستورات متنوع را برای ایجاد یک نرم افزار یا برنامه مشخص مورد استفاده قرار می‌دهید، فرآیند کدنویسی رخ داده است. به صورت کلی، بدون کدنویسی امکان ایجاد یک نرم افزار هم وجود ندارد. پس به عبارت دیگر، این دو مفهوم مکمل یکدیگر هستند و می‌توانند تاثیرات زیادی روی هم بگذارند.

این مسئله را نیز در نظر داشته باشید که استفاده از معماری‌های مختلف هنگام کدنویسی به شما اجازه می‌دهد تا هم کیفیت خروجی خود را بالا ببرید و هم احتمال خطا را پایین بیاورید.

جمع بندی نهایی

حالا ببینید جایگاه شما در کدام یک از این دو دنیاست؟ کدنویسی یا برنامه نویسی؟ برای من یک مدتی طول کشید تا متوجه شوم که به کدام یک علاقه ی بیشتری دارم.

شما بگویید به کدام مورد بیشتر علاقمند هستید؟

اینجا نظر خود را بنویسیدx

اگر شما بیشتر به منطق علاقمند هستید، بهتر است که بیشتر انرژی و تمرکز خود را روی فرآیند برنامه نویسی بگذارید. اگر هم به خواندن و نوشتن کُد علاقه دارید، بهتر است زمان خود را روی کدنویسی صرف کنید.

همانطور که می دانید علم کامپیوتر، رشته ای بسیار گسترده است و هر روز شاخ و برگ های جدیدی به آن افزوده می شود. پس سعی کنید راه و مسیری را پیدا کنید که به آن علاقه دارید و روی همان حوزه تمرکز کنید. به خاطر داشته باشید که از این کار لذت ببرید و کمی هم خوش بگذرانید. ما هم در سایت دیتایاد با ارائه دوره های با کیفیت محتوایی بسیار بالا به شما کمک خواهیم کرد.

اگر هنوز مطمئن نیستید که در چه زمینه ای فعالیت کنید، امیدوارم که این مقاله کمی مساله را برای شما روشن تر کرده باشد و به شما کمک کند که بتوانید جایگاه مورد نظر خود را بهتر پیدا کنید.

در ضمن، برای دریافت مشاوره حرفه‌ای و تخصصی در زمینه توسعه نرم‌افزار، شما می‌توانید هم اکنون با همکاران ما از طریق راه‌های ارتباطی معرفی شده همچون شماره واتس اپ ارتباط برقرار نمایید.

سوالات متداول

چه تفاوتی بین برنامه‌نویسی و کدنویسی وجود دارد؟

فرق برنامه نویسی با کد نویسی را می‌توان از ابعاد مختلفی مورد بررسی قرار داد ولی مهم‌ترین فرق آنها در ابعاد کار و نحوه عملکرد اشاره دارد. در کد نویسی شما نیازی به استفاده از ابزارهای پیچیده برای مدیریت نرم افزار و توسعه فازهای مختلف آن نخواهید داشت! این در حالی است که برنامه نویسی فرآیند پیچیده‌تری را به همراه دارد.

آیا یک کدنویس می‌تواند بدون مهارت‌های برنامه‌نویسی موفق باشد؟

یک کدنویس در مراحل ابتدایی کار و توسعه موفقیت مطلوبی خواهد داشت ولی به مرور زمان و با پیچیده‌تر شدن یک سیستم، کد نویسان نمی‌توانند به تنهایی کار کنند. همین مسئله هم اهمیت برنامه نویسی را چند برابر می‌کند.

برنامه‌نویسی شامل چه مفاهیمی است که در کدنویسی وجود ندارند؟

از جمله مهم‌ترین مفاهیمی که در دنیای برنامه نویسی مطرح می‌شوند، باید به مواردی همچون مدیریت منابع، معماری نرم افزار، تحلیل مسئله، مدیریت خطا و غیره اشاره نمود. کدنویسان فقط دستورات ساده را برای انجام یک عملیات خاص به کار می‌گیرند در حالی که برنامه نویسان باید همه ابعاد و فرآیندهای پروژه را در نظر داشته باشند.

چگونه می‌توان از کدنویسی به برنامه‌نویسی حرفه‌ای ارتقا پیدا کرد؟

آیا شما هم به فعالیت در دنیای نرم افزار علاقه مند هستید؟ می‌توانید مباحثی همچون الگوریتم، ساختمان داده، الگوهای طراحی، تجزیه و تحلیل نیازها و معماری را به درستی فرا گیرید. این مباحث به صورت مستقیم روی روند ایجاد یک برنامه موثر هستند.